AYSEL YÜCEL
Pandemi devrinde tarihi rekorlar kıran konteyner ve kuru yük navlunlarında düşüş sürerken, tanker armatörleri ise son 25 yılın en çıkarlı devrini yaşıyor. Tankerlerin günlük çıkarı geçen yıla nazaran 5 kattan fazla arttı. Yükselen piyasa bu alandaki gemi alım satımını hareketlendirirken, Türk armatörlerin de tanker yatırımları artıyor.
Rusya-Ukrayna savaşı nedeniyle bir yandan Rus petrolüne ilgi azalırken, global ticarette havayolu ve denizyolunda uzayan rotalar yakıt talebini artırdı. Bu durum petrol ve petrol eserleri taşıyan tankerlere olan gereksinimi da artırdı. Kuru yük ve konteyner piyasasının tersine yükseliş trendinde olan tanker piyasasında günlük çıkarlar 40 bin doları aştı. 1997’den bu yana tankerde bu karlar görülmemişti. 2021’de ortalama 7.500 dolar olan bir suezmax tankerin günlük karı, bilhassa temmuz ayındaki sıçrama ile 50 bin dolarlara yaklaştı. Global uzmanlar, Rus petrol tedarikine yönelik yaptırımların tanker piyasasındaki yükselişin devam etmesine neden olacağını öngörüyor. Türk Armatörler Birliği Lideri Cihan Ergenç, tanker navlunlarının yükseldiğini ve piyasada önümüzdeki periyoda yönelik beklentilerin de olumlu olduğunu söyledi. Gemi Brokerleri Derneği (GBD) Lideri Semih Dinçel de “Kazanç ve büyüme sırası tankerlerde” dedi.
Celsius Richmond Türk sahipli filoya katıldı
Tanker pazarındaki yükseliş, Türk armatörlerin de iştahını kabarttı. Beks, Etkin üzere şirketlerin akabinde son olarak Manta Denizcilik, tanker piyasasına yatırım yaptı. Bugüne kadar yalnızca kuru yük, LNG ve yolcu gemilerini işleten Manta Denizcilik’in, Danimarka merkezli Celsius Shipping’in satışa çıkardığı Celsius Richmond isimli 2010 yılında inşa edilen 50.100 DWT’lik gemiyi satın alarak tanker piyasasına birinci adımı attığı öğrenildi. Dokuma dalının önde gelen yatırımcılarından Bekmezci Ailesi de geçen yıl girdiği tanker piyasasında yatırımlarını artırıyor. Kümenin denizcilik şirketi Beks, Yunan armatöre ilişkin 40.000 DWT’lik Seaexplorer isimli tankeri geçen haftalarda satın alarak filosuna katmıştı.2003 yılında inşa edilen gemi için Beks, yaklaşık 9 milyon dolar ödedi. Şirket, geçen aylarda Yunan armatörden bir tanker daha satın almıştı. Etkin Denizcilik de tanker filosunu büyüten armatörler ortasında.
Pandemi devriyle birlikte artan taleple birlikte Türk sahipli filo 8 yıl sonra birinci kere 2021 yılında tekrar büyümüş, bir evvelki yıla nazaran yüzde 6 artışla 30 milyon 680 bin DWT’ye ulaşmıştı. Türk armatörlerin gemi yatırımları Rusya-Ukrayna savaşıyla hızlandı. Allied Shipping Research’un raporuna nazaran, bu yılın birinci yedi ayında satılan 1.120 geminin 34’ünü Türk armatörler aldı. Yerli yatırımcılar, bu gemi alımlarıyla Yunanistan, Çin, Singapur ve İsviçreli rakiplerinden sonra 5. sırada yer aldı. Bu yıl yapılan yatırımların odağında kuru yük ve tanker gemiler var.
Kuru yük ve konteynerde düşüş sürüyor
Tanker piyasası yükselişe geçerken, global iktisattaki daralma ve resesyon telaşlarıyla kuru yük ve konteyner navlununda düşüş sürüyor. Pandemiyle birlikte tarihi rekorlara sahne olan Baltık Kuru Yük Endeksi (BDI), bu yılın doruğu olan 23 Mayıs’tan bu yana yüzde 64’ün üzerinde düşüş kaydederek dün 1.213 puana kadar geriledi. Konteyner navlunlarında da misal bir düşüş yaşanıyor. Global danışmanlık şirketi Drewry’nin son açıkladığı dünya konteyner endeksinde de düşüş sürüyor. Ocak 2022’de 9.600 dolar olan 40’lık konteynerin spot navlun bedeli 8 Ağustos haftasında 6 bin dolara kadar geriledi.
