İstanbul Ticaret Odası (İTO) Lideri Şekib Avdagiç, Cityscape Katar Gayrimenkul ve Yatırım Fuarı’nda (Cityscape Qatar 2022) gazetecilere yaptığı açıklamada, son devirde konut maliyet artışlarının dünyanın birçok ülkesinde görüldüğünü tabir ederek, çelikten çimentoya, demirden seramik ve cama kadar onlarca eserde yüksek fiyat artışları yaşandığını kaydetti.
İnşaat materyali üreticisine haksızlık yapıldığını, üreticilerin genelde yurt içine ihraç fiyatının altında mal tedarik ettiğini aktaran Avdagiç, maliyetlerde dövize bağlı yaşanan artışlar olduğunu söyledi.
Konut satışlarında birinci ve ikinci el satışların başka farklı açıklanması gerektiğini vurgulayan Avdagiç, “Tıpkı arabada olduğu üzere. İnşaat dalında bunu daima vurgulamalıyız. Bunu kredilendirme siyasetinde bilgileri verirken ortaya koymamız lazım.” dedi.
Son birkaç ayda belediyelerce müsaade verilen yapı ruhsatlarında yaşanan düşüşe değinen Avdagiç, kısa mühlet kira fiyatlarının düşmesi için kamuoyuna duyurdukları 5 teklife işaret etti.
“Dönüşümünde belediyeler işleri kolaylaştırmalı”
Şekib Avdagiç, birinci tekliflerinin, “yerel idarelerin çok süratli bir biçimde konut yapmaya uygun arsa üretmeleri” olduğunu belirterek, konut üretiminde arsa maliyetinin yüzde 80’e kadar çıkabildiğini, makul fiyatlı ek konut yeri üretilmesi ve bununla ilgili acil imar planları yapılması gerektiğini söyledi.
Tüm lokal idarelerin ve kamu kurumlarının müteahhitlerden ek talepte bulunmaması gerektiğini aktaran Avdagiç, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Ticari olarak kullanılan alanların süratli bir biçimde konuta çevrilmesiyle ilgili birkaç yıl evvel İstanbul ölçeğinde plan notu çıkmıştı ve İBB Meclisi’nde kabul edilmişti. Bunun uygulamasında ilçe belediyelerinde yaşanan badireler var. Bunun çok süratli bir halde uygulanmasının önünün açılması ve kolaylaştırılması değerli. Tabi bunları yaparken, bu ticari yerler konuta çevrilirken buna bağlı olarak oluşacak okul, cami, alışveriş yerleri üzere donatı alanlarının lokal idareler tarafından süratli bir formda çözülmesi lazım. Münasebetiyle burada arzı artırmadan kira sorununu çok konuşuruz.”
Avdagiç, imar planında ticari olarak tanımlanan yerlerde konut üretiminin yapılmasının önünün açılması gerektiğini bildirdi.
“İstanbul’da kentsel dönüşümde yeterli bir noktada değiliz”
İTO Lideri Avdagiç, belediyelere, “kentsel dönüşümde süreçlerin hızlandırılması” davetinde bulunarak, şunları kaydetti: “Kentsel dönüşümde birkaç kurumun koordineli bir çalışması var. Bu uyumun sağlanması konusunda âlâ yürüyen bahisler var, hızlandırılması ve üzerinde çalışması gereken bahisler var. İstanbul ölçeğinde baktığınız vakit kentsel dönüşüm konusunda âlâ bir yerde değiliz. İstanbul’da çok dönüştürülmesi gereken bina var. Maalesef bunları dönüştürme oranı şimdi beklentileri karşılamaktan çok uzak. İstanbul’da 1999’dan evvel yapılan tüm binaların gözden geçirilmesi lazım. Belediyelerin, TOKİ ve gibisi kurumlarla devreye girmesi ve ada bazlı projeler üretilmesi, bunları tahminen müteahhitlere kesim modül ya da toplu olarak dağıtması dönüşümü hızlandıracaktır. Kimi belediyelerimizin bu noktada başarılı çalışmaları var. Bunu 39 ilçeye yaymalıyız.”
“İstanbul’da 675 bin iş yeri dönüştürülmeli”
Şekib Avdagiç, İstanbul’da daima konut dönüşümünün konuşulduğunu, sarsıntı olduğunda yalnızca konutlarda olunacağının düşünüldüğünü, sanayi siteleri ve ticari çarşıların ihmal edildiğini söyledi.
İstanbul’da yaklaşık 900 bin işletme bulunduğunu bildiren Avdagiç, şu değerlendirmelerde bulundu:
” 900 bin işletmenin, iş yerlerinin en az 4’te üçünün, yani 675 bininin yenilenmesi lazım. Kentsel dönüşüm derken daima konutu konuşuyoruz. Halbuki burada çok süratli bir biçimde sanayi çarşılarının, iş merkezlerinin, fabrikaların dönüşümünü de radarımıza almamız lazım. Onu hiç konuşmuyoruz yahut çok az konuşuyoruz. Maalesef konut dönüşümüyle ilgili teşviklerin birden fazla iş yeri dönüşümlerinde yok. Bu iş yerlerinin dönüşümü için teşviklerin yerinde olacağını düşünüyoruz. Burada natürel ki insan canının nakdî bir karşılığı yok lakin ekonomik manada bir beka sorunu olmaması için İstanbul çok kıymetli.” Avdagiç, İstanbul’un ekonomik açıdan değerine işaret ederek, buradaki firmaların ayakta kalmasının çok kıymetli olduğunu vurguladı.
İş yerlerinin dönüşümü için mevzuatın kolaylaştırılması talebi
İTO Lideri Avdagiç, iş yerlerinin dönüşümü için ne üzere teşvikler istenildiği sorusu üzerine, “İş yerlerinin dönüşüm konusunda asla bir kaynak beklentisi yok. Yalnızca mevzuatla ilgili kamuya karşı olan mükellefiyetlerin daha makul bir noktaya çekilmesi, süreçlerin daha süratli ve masrafsız hale getirilmesi yahut daha az bedelli hale getirilmesini istiyoruz. Yani burada şirketler ‘bize para verin’ demiyor. Bu süreci yaparken ayağımızdaki prangaların azaltılmasını istiyoruz.” sözlerini kullandı.
“İstanbul’un üretim gücünü yok sayılamaz”
Şekib Avdagiç, kent içinde birtakım küçük sanayi siteleri için belediyelerin olumsuz bir hali olduğunu belirterek, bunu katiyetle tasvip etmediklerini, herkesin muhtaçlığını kendi semtinde çözmesinin kaynak tasarrufu sağlayacağını kaydetti.
Bu sanayi sitelerinin yenilenerek fonksiyonuna devam etmesi gerektiğini vurgulayan Avdagiç, şu değerlendirmelerde bulundu: “Bazen uçuk kaçık noktaya gidiyoruz. ‘Efendim, İstanbul kültür- sanat, turizmi kenti…’ Hayır, efendim. ‘Tek başına öyle’ diyemeyiz. Geçenlerde bakanlık Türkiye’de üretilen 4 bin eserin nerede üretildiğini açıkladı. İstanbul bunların yaklaşık yarısında birinci ya da ikinci sırada. İstanbul’un üretim gücünü yok sayamazsınız. Tamam, ‘İstanbul’a sıfır yatırım yapılsın’ demiyoruz lakin İstanbul’a özel teşvik istiyoruz. Buradaki üreticilerin mevcut tesislerini modernize etmesi, Yeşil Mutabakat’a geçiş ve teknolojik altyapıya geçiş için imkan verelim.”
“Artışın maliyeti için kamu ve özel kesim bir arada adım atmalı”
Şekib Avdagiç, bir soru üzerine, şu anda iş dünyası, devlet ve tüketiciler olarak enflasyonun durağan bir seyre gireceğine inanmaları gerektiğini söyledi.
Avdagiç, “Zaten baz tesirinden ötürü son çeyrekte aşağı yanlışsız inecektir. Şu anda enflasyonun yükselmeye devam etmeyeceğinin somut olarak görülmesi lazım. Bu nasıl olacak? Biz iş dünyası olarak ileri devirdeki artışları öngörerek abartılı fiyatlama yapmayacağız, kamu da birtakım fiyatlamalarını gözden geçirecek. Tüketiciler de alışveriş yaparken A marketi buna dikkat etmiyorsa, B marketi ediyorsa, dikkat edenden alacak. Yani kamu da, özel dal de devlet de bu mevzuda üzerine düşeni yapacak. İnşallah bunu uygun bir noktaya getireceğiz.” sözlerini kullandı.
“Asgari fiyatta ek artışın maliyetini iş dünyası mı karşılayacak?” sorusu üzerine Avdagiç, “Yılbaşında Cumhurbaşkanımız minimum fiyatta kıymetli bir açılım yaptı. Yılın ikinci yarısında yapılacak güzelleştirmede yeniden kamunun vereceği kimi katkılar ile özel kesimin bir ölçü kaynak aktarması bir ortaya gelerek fiyatların enflasyon karşısındaki kayıplarının telafi edilmesi noktasında birlikte adım atılması gerektiğini düşünüyoruz.” dedi.
“İstanbul’da çalışan kamu görevlilerine olumlu ayrımcılık yapılsın”
İTO Lideri Avdagiç, bir inşaatın maliyeti kadar arsa maliyeti ekleyip devletin en fazla o fiyatta kredi vermesi gerektiğini belirterek, “Mesela 100 metrekare bir konutun maliyeti 1 milyon liraysa arsa maliyeti de 1 milyon lira olarak sayılsın. Devlet en fazla 2 milyon lira kredi versin. Makul fiyatlı ve makul metrekarede konut arzını artırmamız gerekiyor.” diye konuştu.
Mevcut kira sayıları ile kamu vazifelilerinin megakente gelmek istemeyeceğini lisana getiren Avdagiç, bu nedenle İstanbul’da çalışan kamu görevlilerine olumlu ayrımcılık yapılması gerektiğini söyledi. Avdagiç, İstanbul’un çeperinde yer alan ilçelerdeki Hazine yerlerinde oluşturulacak uydu kentlerin de konut arzına katkı sunacağını bildirdi.
Yabancıya konut satışında vatandaşlık hakkı verilmesine yönelik tenkitlere değinen Avdagiç, “Türkiye’de konut alan yabancıların yalnızca yüzde 14’ü vatandaşlık için alıyor. Burada garip bir mahalle baskısından ötürü bütün dal dayak yiyor. Gidin İngiltere’ye, Almanya’ya bakın, yatırımcılara nasıl davranılıyor?” dedi.
