Merve YİĞİTCAN
Hurda kağıt ithalatının iç piyasada fiyatlamayı bozduğuna dair yapılan tenkitlere kağıt üreticilerinden karşılık geldi. Kağıt üreticileri, ithal hurda kağıdın yerli emsallerinin fiyatını düşürdüğü tenkitlerine reaksiyon göstererek, yerliye de ithali kadar bedel ödediklerini, lakin kimi hurda kağıtçıların yerlinin fiyatını daha da üst çekmek ismine hurda kağıt ithalatı üzerinden olumsuz algı yaratmaya çalıştıklarını ileri sürüyor. Bahisle ilgili DÜNYA’ya değerlendirmelerde bulunan TOBB Kağıt ve Kağıt Eserleri Sanayi Meclis Lideri Erdal Sükan, hurda kağıt ithalatı tartışmalarına kağıt üreticileri cephesinden cevap verdi.
Türkiye’de mevcut yatırımlarla şu anda 6.1 milyon tonluk kağıt üretimi kapasitesi bulunduğunu kaydeden Sükan, bunun 1.1 milyon tonunu selülozdan üretim, 5 milyon tonunu da hurda kağıttan üretim kapasitesi oluşturduğunu aktardı. Mevcut yatırımlarla şu anda hurda kağıttan 4 milyon ton kağıt üretimi gerçekleştiğini belirten Sükan, bölümün 3,8 milyon ton yerli hurda kağıt, 1,2 milyon ton da ithal hurda kağıt kullandığını bildirdi.
1 milyon tonluk kapasite kullanılamıyor
Türkiye’de yüzde 70’ler düzeyinde hurda kağıt toplandığını, bunun da gelişmiş ülkeler düzeyine yakın bir oran olduğunu hatırlatan Sükan, Türkiye’de toplanan hurda kağıdın tamamının da zati dal tarafından alındığını, lakin kapasiteyi kullanabilmek ismine ithalat yapıldığını, yeniden de 1 milyon tonluk üretim kapasitesinin kullanılamadığını kaydetti. Planlanan yatırımların da devreye girmesiyle hurda kağıt gereksiniminin daha da artacağını vurgulayan Sükan, mevcut sistemde kağıt fabrikalarının kapasitelerinin yüzde 50’si oranında hurda kağıt ithal edebilme imkanı olduğunu, fakat bu oranlarda ithalatın yapılmadığının da altını çizdi. Sükan bu ortada hurda kağıt ihracatının da büsbütün hür olduğunu vurguladı.
Yerli ile ithal hurdanın fiyatı birebir
TÜİK bilgilerine nazaran, 2022’in birinci 3 ayında 400 bin ton hurda kağıt ithal edilirken, bu ithalatın bedeli 98 milyon dolar oldu. Birebir devirde gazete kağıdı olarak ithal edilen hurda kağıt ölçüsü ise 18 bin ton, bu ithalatın bedeli de 5 milyon dolar olarak hesaplandı.
Matbaa kesiminin yüzde 10’lar civarındaki hurda kağıdı için, ‘İthalat nedeniyle ucuza satılıyor, matbaacılar ziyan ediyor’ argümanlarını da reddeden Sükan, “Biz Avrupalı satıcıdan alıyoruz, üzerine navlun ödüyoruz, getiriyoruz. O hurdaya verdiğimiz bedelle, yerli hurdaya verdiğimiz bedel birebir. Yerli hurdanın daha değerli olmasını beklemek yanlış. Biz Türkiye’de olağan kaidelerde toplanan hurda kağıdı zati satın alıyoruz. Ancak bu bölüme yetmiyor. 1 milyon kapasiteli firmalar devreye girdi geçen sene. 1,2 milyon hurda kağıt ithal ettik ki yaklaşık yüzde 85 kapasite kullanımı olsun diye” sözlerini kullandı.
Açık artırmayla satılıyor
Türkiye’de arzı kısıp fiyatları artırmak isteyen bir kesim olduğunu savunan Sükan, şöyle devam etti: “Matbaa bölümü en fazla yüzde 10 fire ile çalışıyor. İşin acısı, bu yüksek fiyatlarla çıkan mamul fiyata muhatap olan matbaa kesimi diyor ki, ‘Benim hurda kağıdım var, ithalat olmasın onu daha değerliye satayım. Şayet bu hurdanın fiyatı yükselirse, matbaa dalının kullandığı mamulün de fiyatı yükselecek. Halbuki biz ithal hurdaya verdiğimiz fiyatı, yerli hurdaya da veriyoruz lakin tatmin etmiyor. 1-2 senede fiyatlar o kadar yükseldi ki hurda kağıdın tonu 1000 lira iken, 3 bin liralara çıktı. Bir de yerli hurdanın arzı az olduğu için içeride rekabet de var, açık artırmayla satılıyor.”
Belediyeler toplama işinde yaptırım gücünü kullanmalı
Hurda kağıt toplama sistemindeki problemlere işaret eden Erdal Sükan, toplanan kağıdın ölçüsü, kalitesi ve toplama maliyetinin değerine dikkat çekti. Sükan, “Biz şu anda Avrupa ortalamalarında ambalaj kağıdını geri topluyoruz, yani yüzde 70 oranında…. Fakat bizim toplama sistemimizden kaynaklanan maliyet yüksekliği var. Sokak toplayıcıları var, ortacılar var. Kayıt dışı bu işi yapanlar var. Toplarken bu işin lojistiğine çok para veriyoruz. Halbuki bu noktada belediyenin yaptırım gücünü kullanarak hurda kağıdın konutlarda yani kaynağında başka toplatılması ve farklı toplatılan kağıdın alınıp tasnif edilerek hurdanın katma kıymetini yükselten ayrışmaların sağlanması, balyalayarak açık artırma ile dala sunulması ile hem hurdanın kalitesi artmış hem de maliyeti denetim altına alınmış olur. Böylelikle belediyelerin aktif olduğu bir düzenek ile sistem daha sağlıklı yürür.” Kağıt bölümünün en kritik kesimlerden biri olduğunu vurgulayan Sükan, “Bizim kesimin kıymeti bütün bölümlere hizmet eden bir kesim olması. Ve ihracatın da kağıt bazlı ambalajla yapılıyor olması nedeniyle dolaylı ihracatımız çok fazla. Kesimin direkt dış ticaret datalarına bakıldığında ise yılın birinci 3 ayında 800 bin ton kağıt karton ithal ederken, 350 bin tonluk ihracat gerçekleştirmişiz” tabirlerini kullandı.
