Lohusa devrindeki bayanlar anne olmanın heyecanını yaşarken bir yandan da duygusal değişimlerle baş etmeye çalışabiliyor Escort Keçiören Bu sürecin içerisinde olan birden fazla bayan yakınlarındaki insanların davranışlarının kendilerine âlâ gelmediğini lisana getirebiliyor Hatta toplum yapısında bu periyodun ‘korkutuculuğu’ üzerine çeşitli musallat kıssaları uydurulabiliyor
Ki bunlar bir anne Keçiören escort için sürecin hakikaten de müthiş seyretmesine yol açabiliyor Çoğunlukla lohusa evresinin toplumda doğru bilinen yanlışlar üzerine konseyi olması mevzuyu uzmanına sormanın kıymetli olduğunu gösteriyor Bunun üzerine bu yazımızda bayan hastalıkları Keçiören escort bayan uzmanı Dr Müjdegül Karaca ve klinik psikolog Kemale Günhan ile görüşerek sıkıntıyı hem tıbbi hem de ruhsal ve toplumsal açıdan değerlendirdik
İşte bayan hastalıkları uzmanı Dr Müjdegül Karaca’nın karşılıkları
Lohusalık ya da puerperium gebelikte oluşan fizyolojik değişikliklerin gebelik öncesi haline döndüğü mühlete verilen isimdir
Bu durum 6 haftalık bir süreyi söz ediyor Aslında bu yüklü olarak rahim ve vajina dokularının gebelik öncesine dönüşü üzere düşünülse de gebeliğin kadın vücudunda saçların süratli uzamasından ayak bileklerinin kalınlaşmasına kadar birçok tesiri olmuştur Yani eskiye dönen tek şeyin rahim ve vajina dokuları olmadığına vurgu yapıyorum
Bu nedenle bütün her şeyin gebelik öncesindeki haline geri dönmesi bir yılı bulabilir Postpartum blues sendromu ise lohusa hüznü ismi verilen depresif bir periyottur Her bayanda olacak diye bir kural yoktur lakin neredeyse bayanların 80 inde görülebilir
Bulguları depresyona çok benzeridir Yalnızca uykusuzluk yorgunluk üzere semptomları açıklayacak bir neden olarak düşünebilirsiniz bu sendromu Bunlara ek olarak ağlama ve hüzün hali kelam bahsidir Çoğunlukla hafiftir ve çabucak hep tabiatıyla geçer Bu nedenle hakkında gereğince bilimsel araştırma da yapılmamıştır Lohusa hüznü der geçilir fakat kalıcı sıkıntılara neden olabilir Yapılacak müdahalelerin en değerlisi lohusanın sosyal takviyeden yoksun bırakılmamasıdır
Lohusalık bayanın kendini hiç önemsemediği bir devirdir
Karnında ya da vajinasında kocaman bir dikiş bulunan lohusanın odasına vizit yaptığımda bana asla kendisiyle ilgili bir şey sormaz Lohusalar çabucak ebediyen bebekle ilgili bir şey sorar Bebeğin ya kakası yeşildir ya çişi kırmızı ya da yüzünde isilik üzere şeyler çıkmıştır Onları çocuk hekimine sormalısınız derim Ben sizin doktorunuzum bana kendinizle ilgili sormak istediğiniz bir şey var mı Lakin bu soruyu sorduğum zaman anesteziye ya da dikiş alanına dair geceden beri canlarını sıkan sorunu lisana getirmek akıllarına gelir
Lohusalık devrinde bayana kendisini hatırlatmak gerekir
Çoğu bayan önemsemez ancak nasıl korunacaksınız deyince gebelik önleyici prosedür kullanmaya başlamadığı aklına gelir Her lohusa 6 hafta içinde doğum denetimine başlamalıdır mesela Doğumda kaybedilen kanı yerine koyabilmek için demir dayanağı ve D vitamini desteği kıymetlidir Bunu ekseriyetle gebelik vitaminlerine devam etme formunda öneriyoruz Bir de az evvel söylediğim üzere toplumsal takviyesinin olması kıymetlidir lohusa bayanın
Bazen kalabalıklar içinde yalnız olur anne Kayınvalidesi annesi eltileri ve bir sürü kişi yanına gelmiştir meğer Ev kalabalıktır lakin kimse bayana takviye olmuyordur Biraz bebeği ben oyalayayım sen gir banyonu yap demek gerekir Böyle bir takviyenin eksikliğini en azından fark etmek tıbbi açıdan da gerçek bir yaklaşımdır Sessiz çığlıkları duymalıyız
Bu periyotta en sık karşılaştığımız şikayet kanamadır
Sezaryenle doğumda daha az olmakla birlikte birinci 1 2 hafta canlı kırmızı renkli sonra pembemsi ve giderek açılan renkte kanamalar görülür Bu kanama akıntı üzere olur ve toplam 4 6 hafta boyunca sürebilir Yani ekseriyetle kanama ağır değilse bunun beklenen bir şey olduğunu lohusaya belirtiriz Şayet berbat kokulu akıntı ve ateş eşlik ediyorsa müdahale etmemiz gerekir En sık olan bir öteki lohusalık periyodu şikayeti de göğüs ile ilgili olanlar Bunun sebebi de emzirme ile ilgili gerçek bilinen yanlışların çok fazla olması
Çoğunlukla emzirmeyi kesmesini gerektirmeyen bir nedenle üst teneffüs yolu enfeksiyonu antibiyotik yahut sonraki gün hapı üzere bir ilaç kullanımı ya da aşı olmak emzirmeyi kesmiş bayanların göğsünde biriken sütün yol açtığı problemler oluyor Bunların şifası da tekrar emzirme diyebiliriz Bazen de ilaç kullanmamız gerekiyor Yahut lohusayı hastaneye yatırmamız gerekirse anne bebek bir ortada olacak halde yatırıyoruz Bir refakatçi daha alırsak o da anneye bakmak için gelir bebeğe kendi annesi bakar
Lohusalık periyodunda bir bayan için her şey zordur
Bebeğin kısa uyku ve uyanıklık döngüsünde ne vakit güneş doğduğunu kaç günün geçtiğini bile anlayamayan bir bayan sistemli olarak kendisine 3 öğün yemek hazırlayıp yiyemez Bebeğin tam olarak beslenmesi için sağlıklı süt üretimini sağlamak hedefiyle bayanın değil 3 günde 4 öğün beslenmesi gerekir Duş almak tırnakları kesmek kapıyı açmak konuklarla oturup sohbet zordur Zordur yani lohusalık En çok uykusuzluk zorluyor sanırım lohusa bayanı Süt üretimini de en çok artıran şey uykudur Yeniden bahsedeceğim ancak bunun için iyi bir toplumsal dayanak kural
Anne bebek münasebetinde bir alışma periyodudur birinci aylar Bu sürecin travmatik olmaması için çalışmak lazımdır
Bu periyot anne için hayal kırıklığı olabilir Bu süreçte kadın kendini yalnızca emme hizmeti sağlayan ve alt değiştiren bir makine üzere hissediyor olabilir Zira yenidoğan anne ile en ufak bir toplumsal temas kurmuyordur Yalnızca göğse bakıyor olabilir bir mühlet Bir kelam vardır bence biraz cinsiyetçi fakat tekrar de söyleyeceğim Kız bebeğe 40 gün bak 40 ından sonra o sana kendini baktırır derler
Yani bence kız veya erkek her bebek 40 ından sonra toplumsal alakası çoğaldığı için daha zevkli bakılıyor Ancak ilk haftalar sahiden kendisiyle hiçbir irtibat kurmayan yenidoğana bakım vermek anneyi zorluyor Bir mühlet sonra bebek göğsün ucunun bağlandığı bir bayan olduğunu fark ediyor ve ona gülümsüyor O ana kadar sabretmek lazım O vakitten sonra ise gerçek bir anne bebek ilgisi de gelişiyor esasen O vakitlere kadar travmatize olmamaya çalışmak kıymetli
”Ağlama bebeğin hisseder ve emmez sütün kesilir” Sırtını üşütme sütün üşür Aynaya bakma çabucak tekrar hamile kalırsın Lohusa kapı açmaz sen geç içeride bekle Kimse yokken kocanın ceketini üzerine al ört al basmaz ” ve daha kacını hiç duydunuz mu Dolu hurafe var lohusalık periyodu ile ilgili
Bunların birden fazla esirgeyici hurafeler Eskilerin kadim öğretileri Çoğu cinsiyetçi Tahminen güzel niyetli ve muhafazacı olsalar da nihayetinde bayanı toplumsal hayattan kısıtlayan mitler bunlar Bunların annelerinizi üzmeyecek kadarına kulaklarınızı tıkayın diyorum ”Annecim artık sizin vaktiniz üzere değil bu işler” diyerek biraz görmezden gelin Yoksa olumsuz tesirler kişiyi olağan ki bunlar
Emzirme acemiliği ve bunun yol açtığı göğüs başı hasarı sanırım istisnasız her birinci anne olmuş kişide gözlediğim bir durum
Bebek göğüs başını damağına tam olarak oturtmaz ve yalnızca ucunu emerse göğüs başı yaralanıyor Göğüs başının güzelleşmesine yetecek vakit da bir sonraki emme mühleti çok geç olmadığı için asla yok Tıbbi kremler öneriyoruz ve çözülüyor çoklukla lakin birkaç gün oralar sızlıyor Doğumun üzerinden bir iki hafta geçtikten sonra ise en çok ya bir kahve içecek vaktim yok yakınması duyuyorum Bebeğin bakımı tek başına üstlenildiğinde çok ağır bir iş İnsanın partneriyle bunu paylaşabilmesi lazım
Herkese bir pompa alıp sütünü uygun vakitlerde sağıp saklamasını öneriyorum Babası bir sağım sütü cezvede cızlatıp bebeğe biberonla verebilir Bu ortada da bayan sarfiyat bir arkadaşı ile iki sohbet eder mesela Lohusalık devriyle ilgili beni çok etkileyen hasta hikayelerim oldu bu pandemi periyodunda Çok üzücü öyküler Anlatmayayım bana kalsın
Lohusa periyodundaki bayanın etrafındakilerin bayandan beklediği enerjik yeterli ve keyifli olma durumu gerçekçi bir beklenti değil
Aklı başında kimsenin bu türlü bir beklenti içine girmeyeceğini düşünüyorum Lohusadan mutlu ve enerjik olmasını bekleyen de varsa derhal titreyip kendine gelsin Yeni doğum yaptığı periyot sanırım bir bayanın hayatında en muhtaç olduğu periyottur Bayanlar çok güçlüdür ve her işi yardımsız yapabilir Ancak lohusalık periyodu hakikaten içten biçimde yardıma muhtaçlık duyulan bir zaman En büyük yardımcı da partner olacaktır Bayanın annesi ya da kayınvalidesinden yardım beklemek haksızlık
Kadının partneri onun gereksinimi olan her tıp takviyesi sağlamaya muktedirdir İçten yardımcı olan bir partner de bayandan enerjik olmasını beklemez asla Farkındadır zira durumun Ayağı kırık birine ”kalk yürü” denmez lohusaya da ”gül eğlen” diyemeyiz Ona yalnızca yardım edebiliriz ”Hadi bebeğin gazını ben çıkarayım sen uyuyabilirsen uyu” demeliyiz
Şimdi de klinik psikolog Kemale Günhan’ın karşılıklarına bakalım
Bu periyotta kadının yoğun olarak yaşadığı fizikî ruhsal ve toplumsal değişim onun zayıf şımarık nazlı ve psikolojisinin bozuk olması ile ilgili değildir.
Bu devirde depresyon ve duygusal dalgalanmalar artış gösterir Ayrıca kadın anne dediğimiz yeni bir toplumsal rol edinme yolunda ikinci değerli adımını atmıştır Böylelikle role ahenk sağlama beraberinde yeni bir yük ve sorumluluk getirecektir Tüm bunların tıpkı periyotta gerçekleşmesi de hem bireyin hem de kişinin çevresinin krize açık olmasını sağlar
Dolayısıyla bireyin ve etrafının kriz idaresi becerisi bu devirde kendini test ettirecektir Yani lohusa devri hem bayanın hem de yakın çevrenin eş başka çocuk aile gibi birçok değişimi birebir anda yaşadığı bir periyottur Böyle olduğu için de ahenk süreci gerektirir diyebiliriz
Bedensel değişimler başlı başına insanın güçsüz olduğu ve duygusal olarak da kendini savunmasız hissettiği devirlerdir Bu devirdeki bayanların yaşadığı da tam olarak budur
Bu sebeple de lohusa olan bayan etrafında tehdit oluşturabilecek hiçbir durum yahut kişi istemez tersine güvenli bir ortama gereksinim duyar Kişi hayati derecede gerilim yaratabilecek durum ve ortamlardan kaçınmalıdır
Genel olarak çalışma alanım yetişkin bayanlar ve çiftler Bu nedenle birçok lohusa bayan ile ruhsal sağlamlık sürecinde çalıştığımızı söyleyebilirim
Çoğunlukla gelen şikayetler Türk aile yapısının ortaya çıkardığı işgal problemleri oluyor Yeni doğan bebeğin ve annenin alanı veya bedeni kayınvalide görümce anne ve komşular tarafından işgal edilebiliyor Yeni çağın anneleri bebek bakımını jenerasyondan nesile aktarılan bilgiler ve tecrübeler yerine daha farklı usullerle yapıyor Mesela bunlar okuma öğrenme ve bilimsel bilgileri takip etme üzere şeyler olabiliyor Bunun yanı sıra büyüklerinden konut işlerini ve diğer benzeri yükleri üstlenme konusunda yardım isteyebiliyorlar
Oysa geçmişte birtakım adetlere ve ritüellere alışmış olan büyükler kendi bildikleri usulleri genç ebeveynlere dayatabiliyor Daha da ötesi lohusa savunmasızlığından yararlanarak genç çifti denetim etmeye yönetmeye çalışabiliyor Bu çarpık yardımlaşma alışkanlıkları lohusa bayanın üzerinde önemli stres kaynağı yaratıyor
Ek olarak gebelik ve lohusa devrindeki bayanın hormonal değişimleri daha evvel var olan yahut yatkınlığı olan ruhsal bozuklukları geri çağırabiliyor
Hem gerilim ortamı hem hormon düzeylerindeki değişimler his durum bozukluğu korku bozukluğu panik atak takıntı zorlantı bozuklukları ve öbür rastgele bir ruhsal bozukluğu tetikleyebilir Böylelikle bayan kişisel olarak psikoterapi takviyesi almak için başvurur
Ülkemizde yapılan araştırmalar evlilik ahenginin ve eş takviyesinin lohusa periyodunda yaşanan depresyonu ve kaygıyı azalttığını söz ediyor Ek olarak kadının bu periyotta alacağı danışmanlıklar ve eğitimler de anneye düzgün gelebilir Ayrıca sağlık kuruluşlarının ölçülü yaklaşımları ve ilgileri de yaşanabilecek postpartum durumunu azaltır diyebiliriz Bu devirde annelerin bedensel muhtaçlıkları ile birlikte duygusal muhtaçlıkları da vardır Ama birden fazla vakit bunları kendileri de yok sayarlar
Özellikle annenin birinci bebeği ise bebeğin bu derece hayatında yer kaplaması anneyi korkutabilir Bu kademede sosyal takviye ağları devreye girer Deneyimli olan ablalar yakın arkadaşlar büyük ebeveynler lohusa anneye kendi tecrübelerini anlatarak onu yatıştırır
Lohusa bayanın etrafındaki bireylerin kendi geçmiş deneyimleri yahut duydukları hakkında olumsuz olarak söyledikleri tüm bilgiler bayana ziyan veriyor
Çevremizin toplumsal ağlarımızın faydalı fonksiyonları vardır Korktuğumuzda bizi yatıştırmaları gerildiğimizde bizi sakinleştirmeleri üzere mesela Hatta bazen bize olumlu sonuçları ve deneyimleri hatırlatmaları da buna dahildir Böylelikle bizleri motive ederler Tabii ki bu nedenle etraftan gerçekçi olması beklenen bilgiler edinmek bilgiyi alan kişi için önemlidir
Anne ile bebeğin birinci ayları değerlidir çünkü kişiliğimizin yapı taşı olan bağlanma formu bu aylarda temel tuğlalarını yerleştirir
Bağlanmanın sağlıklı olması için de annenin sakinliği ve huzuru gereklidir Bunun manası lohusa bayanı memnun etmeye çalışmak değildir Annenin yalnızca bebeği için değil tüm hayatı için huzurunu muhafazayı bilmesi bilmiyorsa öğrenmesi gereklidir Ülkemizde ve dünyada tıp ve psikoloji bilimi bu gerçeği göz gerisi etmemekte lohusa devrinde anneye hem bakım hem bilgi ve hem de yönlendirme vermektedir
Böylece bayanlar kendilerinin ve bebeklerinin sağlıklarını fiziksel ve psikolojik koruyup geliştirmek için farklı kurumlara başvurabilir Mesela anneler aile tabiplerine kontrol ve aşı için gittikleri hekimlere aile istişare merkezlerine gidebilir Buralar onlara gerekli yönlendirmeleri sağlayabilir
Gördüğünüz üzere iki uzmanımız da bu periyotta bayanların toplumsal etraflarına düşen rolün değerine değiniyor Lohusa bayanlara yapan olmayan telaffuzlarda bulunmak onların esasen güç geçirdikleri bir süreci daha da karmaşık hale getirebiliyor Ki etrafın tenkitleri karışmaları ve yanlış yönlendirmeleri yalnızca bireylerin psikolojilerine makûs tesir etmiyor Fiziksel vücutlarının de bitap düşmesine yol açabiliyor
Bu tip davranışlara maruz kalan annelerin yeni doğmuş bebeklerine iyi gelmelerini beklemek de epey tutarsız Bilhassa uzmanların da bahsettiği üzere partnere bu süreçte büyük rol düşüyor Bir bayan çocuğu karnında 9 ay taşıyıp onu dünyaya getiren kişi olsa da çocuğun tek bakım vereni değildir
Babanın da en az anne kadar bebeğin bakımında rol oynadığını söyleyebiliriz Bu nedenle babaların mevzuyla ilgili kitaplar okuyup uzmana danışarak ilerlemeleri süreci bayanlar için daha da kolaylaştırır
Ki yalnızca bununla da bitmiyor Lohusa bayanının en çok muhtaçlık duyduğu yeniden öbür bir bayanın takviyesi oluyor Lakin bu dayanak daha evvel kendisi üzere bir süreçten geçmiş kişinin olumlu deneyimlerinden faydalanma istikametinde bir muhtaçlık olarak anlaşılmalı Uzmanların da üstüne basa basa söylediği üzere bu periyotta annenin güzelliği isteniyorsa ona yanlışsız formda kucak açacak anne kayınvalide elti komşu arkadaş vb sıfattaki bayanların daha şuurlu davranması gerekiyor
Kadın hastalıkları uzmanı Müjdegül Karaca’ya Twitter ve Instagram adresinden ulaşabilirsiniz
Klinik psikolog Kemale Günhan’a Instagram üzerinden ulaşabilirsiniz
- Görsel Kaynakları Healthline, Healthline 2, Self, Healthline 3, Self 2, Verywell Family, ABC, Elle, Cears-Sinai, The Atlantic, STAT News, Cedars-Sinai 2, Slate, The Swaddle, Healthline 4, Sleepopolis, UVA Today – The University of Virginia, Metro, Greatist
