İnsan ömrünün son 200 yılda şok edici bir süratle daima artması pek çok gelişimin yanında Bornova travesti en çok da tıp alanında yaşanan gelişmelerle gerçekleşti Günümüzde de sürat kesmeden devam eden araştırmalar bilhassa kanser alzheimer üzere hastalıklara ve genetik çalışmalarla daha sağlıklı bireyler haline gelebilmemize odaklanıyor
Bu Bornova travestileri doğrultuda geçtiğimiz bir ay boyunca pek çok kıymetli bulgu elde edildi Hastalıklara deva olacak pek çok sonuca ulaşıldı En kıymetlilerden kimilerini derledik
Geçtiğimiz bir ayda tıp alanında yaşanan kıymetli gelişmeler Travesti Bornova
Erken kanser teşhisinde yeni prosedür Çekirgeler
Kanser araştırmaları tıpta günümüzde üzerinde en çok durulan mevzuların başında geliyor Erken teşhiste yenilikçi tedavi yöntemlerine kadar bu alanda sayısız çalışma gerçekleştiriliyor Yeni bir araştırma ise kanserde erken teşhiste yeni yol göstericimizin çekirgeler olabileceğine işaret ediyor
ABD Michigan Eyalet Üniversitesi’nde yürütülen yeni bir araştırma locust ismi verilen göçmen çekirgelerin kanserli hücreler ile sağlıklı hücreleri koklayarak birbirinden ayırt edebildiğini ortaya koydu Bu çalışma ile elde edilen bilgilerin gelecekte hastalıkları tespit edebilen aygıtların geliştirilmesinde kullanılması hedefleniyor Bunun için ise bir nevi ‘tersine mühendislik’ uygulanarak çekirgelerin bu ayrımı gerçekleştirişinin ‘taklit edilmesi’ planlanıyor
Çekirgeler bir hastalığı ‘koklayarak’ tespit edebilen tek canlılar değil Emsal bir durumu COVID devrinde köpeklerde de görmüştük Araştırmacılar bu sebeple farklı canlıların bu bahiste bize değerli bilgiler sağlayabileceğini tabir ediyor
Genç farelere yaşlı fare kanı enjekte edildi ‘Gençlik iksiri’ kanda gizli olabilir
Fareler üzerinde gerçekleştirilen yeni bir araştırma geçmişte bu alanda yürütülen çalışmaları destekleyen değerli sonuçlar verdi Genç farelere yaşlı fare kanı enjekte edilen araştırmada fareler dayanıklılık testlerine tabi tutuldu ve bunun yanında kas hareketleri gözlemlendi
Elde edilen bilgiler yaşlı fare kanı verilen genç farelerin denetim kümesi olarak atanan ve yaşlı kanı verilmeyen farelere nazaran daha yavaş koştuğunu daha çabuk yorulduğunu ortaya koydu Tıpkı vakitte farelerde böbrek hasarı ve karaciğer yaşlanmasına yönelik belirteçler de gözlemlendi
Benzer bir yaşlanma tesiri insan hücreleri yaşlı bireylerin plazmasına daldırıldığında da meydana geldi Ayrıyeten çalışmada yaşlı farelere genç fare kanı aşılandığında ise yorgunluk belirtilerinin azaldığı dayanıklılığın arttığı tespit edildi
Geçmiş aylarda da benzeri bir çalışma gerçekleştirilmiş ve emsal sonuçlar elde edilmişti Elde edilen bilgilerin ise yaşlanma aksisi tıbbi çalışmalarda kullanılabileceği söz ediliyor
Su çiçeği ve uçuktan sorumlu virüslerin alzheimer’a neden olduğu argümanı güçlendi
Alzheimer hayli yaygın görülen ve kişinin vakitle yakın vakitte yaşadıklarından aile bireylerine kadar her şeyi unutabilmesine neden olan nörolojik bir hastalık Lakin yürütülen pek çok araştırmaya karşın hastalığın oluşmasına neyin neden olduğu tam olarak tespit edilemiyor
Bu noktada uzun vakittir bedellendirilen seçeneklerden biri ise birtakım virüslerin varlığı Buna nazaran su çiçeği ve uçuktan sorumlu virüslerin bir ortada bulunması alzheimer oluşumunu tetikliyor Varicella zoster virüsü su çiçeğine neden olan ve Herpes simpleks virüsü uçuğa neden olan ile ilgili yürütülen araştırma değerli sonuçlar verdi
Tufts Üniversitesi ve Oxford Üniversitesi’nden araştırmacılar tarafından yayınlanan yeni bir araştırmaya nazaran bu iki virüsün birlikte varoluşu alzheimer ile ilişkilendiriliyor Ayrıyeten bu iki virüsten Varicella zoster virüsü VZV isimli virüsün tedavisinde kullanılan aşının alzheimer riskini azalttığı da tespit edildi
Durumu tespit etmek için araştırma takımı bir beyin gibisi bir ortam oluşturarak virüsleri ve tesirlerini gözlemledi Model beyin dokusu tek başına varicella zoster ile enfekte olduğunda Alzheimer proteinleri tau ve beta amiloidin artış belirtisi yoktu
Ancak nöronlar esasen uykuda olan bir herpes simpleks virüsü içeriyorsa varicella zoster virüsüne maruz kalma herpes virüsünün yeniden aktifleştirilmesine yol açtı Bu iki uçlu saldırıyı Alzheimer hastalığı ile bağlı tau ve beta amiloid proteinlerinde çarpıcı bir artışın yanı sıra nöronların sinyallerinde bir yavaşlama izledi Tüm bu belirtiler bu iki virüsün birbirini etkileyerek Alzheimer’ı tetiklediğini ortaya koydu
Fazla tuz tüketimi kaynaklı vefatları azaltmak için kıymetli bir araştırma gerçekleştirildi 1 gram bile milyonlarca hayat kurtarabilir
Dünya Sıhhat Örgütü günlük tuz tüketim ölçüsünün 5 gram olması gerektiğini söylüyor fakat dünyanın neredeyse tamamında sayılar 5 gramın epey üstünde Örneğin ülkemizde ortalamaya bakıldığında sayının 15 18 grama kadar çıktığı görülüyor
Fazla tuz tüketimine bağlı kalp krizi ve felç üzere pek çok mevtle sonuçlanabilen hastalık sebebiyle her yıl milyonlarca insan hayatını kaybediyor
Bu mevzuda Çin’de yetişkin bireylerden elde edilen sıhhat bilgilerinin incelenmesiyle gerçekleştirilen bir araştırma tuz tüketim ölçüsünü günde 1 gram azaltmanın bile milyonlarca kişinin hayatını kurtarabileceğine işaret etti
Çin’de günlük tuz tüketim ölçüsü ortalama 11 gram Ülkemize nazaran düşük olsa da bu da epey yüksek bir ölçü Araştırma grubu ise bu 1 gramlık azalmanın bugünden 2030’a kadar yaşanacak 9 milyondan fazla hadiseyi önleyebileceğini söz ediyor
Ekibin vurguladığı nokta ise tuz tüketimini azaltmanın dengeli gerçekleşmesi gerektiği Tıpkı vakitte daha fazla ölçüde düşüşün tutarlı olduğu takdirde uzun vadede çok daha fazla ölümlü hadisenin önünü kesebileceği söz ediliyor
Yürütülen araştırmada kalp ve damar hastalıkları üzerinde durulmuş olsa da çok tuz tüketimi ve birtakım kanser cinsleri ortasında da ilişki olduğuna yönelik araştırmalar bulunuyor Tıpkı kanserde olduğu üzere tuz tüketiminin pek çok sıhhat meselesiyle da irtibatı var Araştırmayı yürüten takım ise bu araştırmada kalp ve damar hastalıklarına yönelik data sunulmuş olsa da aslında bu azalmanın pek çok sıhhat sorunun daha önüne geçeceğine inanıyor
Ülkemizdeki tuz tüketimini göz önüne alacak olursak günlük kullanımımızda paket besinleri ve sofra tuzunu az da olsa azaltmanın pek çok olumlu tesiri olacağını söylemek yanlış olmayacaktır
Beyne denetimli bir formda elektrik vermenin hafızayı güzelleştirdiği tespit edildi Yaşlılarda unutma hastalıklarını yavaşlatabilir
Özellikle yaş aldıkça ortaya çıkan Alzheimer ve bunama üzere hafızayı direkt etkileyen hastalıkların tedavisi için pek çok farklı araştırma yürütülüyor Bilhassa bu hastaların yaşam kalitesini artıracak tesire sahip prosedürler aranıyor
Yeni bir araştırma ise beyne düşük ölçüde elektrikle ikaz vermenin beyinde iki farklı hafıza fonksiyonunda uygunlaştırma sağladığını gösteriyor Araştırmada her gün sadece 20 dakika hafif düzeyde uygulanan elektrik stimülasyonu ile beyinlerde iki farklı hafıza çeşidinde bir aya kadar kalıcı iyileşme gözlendiği vurgulanıyor Bu usul ilgili bölgeye yerleştirilen elektrotlarla düşük ölçüde elektrik aktarılması halinde çalışıyor ve pek çok hastalığın tedavisinde kullanılan bir usul olarak karşımıza çıkıyor
Araştırma boyunca iştirakçilere verilen sözlerin hatırlanması üzerine kurgulanan çalışmada bunun günlük aktiviteleri tam olarak temsil edemeyeceği söz edilse de elde edilen dataların epey değerli olduğu söyleniyor
D vitamininin depresyon ve anksiyete semptomlarını hafiflettiği kanıtlandı
D vitamini hem fizikî hem zihinsel sıhhatimiz için kâfi ölçüde almamız gereken bir vitamin tıpkı tüm vitaminler üzere Bu uzun vakittir bilinen bir bilgi Lakin bunun yanında yürütülen pek çok araştırma D vitamininin depresyon ve anksiyete semptomları hafiflettiğini ortaya koyuyor
Geçmişten bugüne bu mevzuda yürütülen epeyce fazla araştırma var Yeni bir çalışmada ise araştırma grubu şimdiye kadar bu bahiste yürütülmüş 41 araştırmanın dataları üzerinde çalışarak kritik bir sonuç elde etti
Buna nazaran depresyon üzere olaylarda uygulanan D vitamini desteği bireylerde semptomları hafifletti Plasebo uygulanan kümelerde görülenden daha yüksek olan hafifleme tesiri depresyonda olan şahıslarda D vitamini desteğinin müspet tesirini öne çıkardı
Ancak 41 araştırmada toplamda 55 binden fazla bireyden alınan verilere karşın uzmanlar depresyon üzere rahatsızlıkların tedavisinde tek bir neden ve yol olmaması gerektiğine dikkat çekiyor Bu tipten araştırmalar ile dünyada her yıl milyonlarca insanın hayatını olumsuz etkileyen depresyonun tedavisine katkı sağlanması hedefleniyor
Tarihte birinci defa laboratuvar ortamında bir fare üzerinde kromozom mühendisliği yapıldı
Milyonlarca yıllık evrim müddetince bir hayvanın kromozom sayıları epey yavaş bir halde değişiyor ve gelecek nesillere aktarılarak kalıcı hale geliyor Fakat artık bu milyonlarca yıllık süreci laboratuvarda hayli kısa müddette yapmak mümkün
Kök hücreleri ve gen düzenlemeyi kullanarak yürütülen araştırmada temel gaye kromozom mühendisliğini yani kromozomları manipüle edip değiştirerek şekillendirmeyi bir göğüslü üzerinde de test etmekti Kromozom mühendisliği daha evvel maya üzerinde muvaffakiyetle yapılmıştı lakin daha kompleks canlılar için güçlü bir vazife olarak görülüyordu
Çin Bilimler Akademisi’nden bilim insanlarının gerçekleştirdiği çalışmada bir fare tipi üzerinde ‘kromozom füzyonu’ gerçekleştirildi Farelerde ikişer çift kromozom kaynaştırılarak olağanda olduğundan bir çift az sayıda yani 19 çift kromozomlu fareler üretildi
Kromozom 1 ve 2 ile kromozom 3 ve 4 kaynaştırılarak döllenmemiş yumurtaralara enjekte edildi Çalışma sonucunda 1 ve 2’yi taşıyan karyotiplerde embriyonik vefat gerçekleşirken 3 ve 4’ün kaynaşarak oluşturduğu kromozom yavrulara aktarılabildi
Bu çalışmadan elde edilen sonuçlar memelilerde de kromozom seviyesinde mühendislik yapılabileceğinin delili olarak gösterilirken tıpkı vakitte tasarlanmış DNA dizileriyle karmaşık çok hücreli hayat oluşturma çalışmaları için de büyük bir adım olarak gösteriliyor
